Apartament Świat Turysty

Elektrownia wodna w Rutkach

Elektrownia wodna w Rutkach to zalążek elektryfikacji na Kaszubach. W tej miejscowości dogodnie położonej u wylotu jaru Raduni (rzeki bystrej o statusie rzeki górskiej w klasyfikacji zawodów kajakowych odbywających się na niej) stwarzało naturalną możliwość wykorzystania energii wód rzeki i budowy zakładów przemysłowych napędzanych kołami wodnymi Pod koniec XIX w. były tam hamernia, młyn, i tartak oraz 5 domów z 56 mieszkańcami. W początkach XX w. władze Rzeszy Niemieckiej postanowiły wybudować na Raduni w Rutkach elektrownię widząc w tym dobry interes z produkcji energii elektrycznej.

Elektrownia ruszyła w październiku 1910r. i była drugim tego typu obiektem na Raduni - pierwsza była elektrownia w Staszynie wybudowana przez władze powiatu Gdańsk Wyżny. W miarę wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną rozbudowano też elektrownię. W roku 1927 dostosowano halę, w której pomieszczeniu znalazł się sześciocylindrowy silnik diesla o mocy 500 KM z generatorem. Ten zespół prądotwórczy został zdemontowany dopiero w latach pięćdziesiątych ub. wieku. Silnik wyzłomowano, a generator o ciekawej konstrukcji z wirującym stojanem przeniesiono do elektrowni Struga. Do roku 1929 moc elektrowni w Rutkach wynosiła 560 kW uzyskiwanych z turbin wodnych.

Energią uzyskiwaną w Rutkach zasilano coraz większe obszary powiatu kartuskiego oczywiście wraz z Kartuzami, by wreszcie w 1924 roku wyjść poza granice powiatu. W lutym 1925 roku zabłysły pierwsze światła elektryczne w Gdyni. Ponadto zasilane były powstające w mieście porty handlowy i wojenny, dworzec kolejowy oraz łuszczarnia ryżu. Elektrownia w Rutkach przyczyniła się do burzliwego rozwoju wioski kaszubskiej Gdynia w piękne miasto portowe. Linie poprowadzone w przeciwnym kierunku zasiliły Kościerzynę i inne miejscowości poprzedzające to miasto. Osobna linia łączyła elektrownię w Rutkach ze straszyńską ,co gwarantowało niezawodność w dostarczaniu odbiorcom energii elektrycznej. Obszar który w tym czasie zasilono był imponujący, zważywszy, iż obecnie energii wytwarzanej w Rutkach nie starczyłoby nawet dla samego Żukowa.

W 1930 roku z elektrowni dostarczano energię do 69 miejscowości, w których zainstalowanych było 1600 liczników energii elektrycznej. Moc odbiorników zainstalowanych w sieci była stosunkowo wysoka bo wynosiła około 5000 kW. Roczna produkcja energii elektrycznej, a więc i sprzedaż wynosiła 2.2 MWh. Jest to wielkość zbliżona do obecnej. Zatrudnienie łączne (elektrownia, tartak, majątek powiatowy w Borkowie) wnosiło 27 osób. Jeszcze przed wybuchem wojny sieć energetyczna elektrowni w Rutkach została połączona z linią do Gdyni (z elektrowni Gródek-Żur), stając się z czasem częścią większego systemu energetycznego Pomorza. Dzisiaj obiekt w Rutkach pełni funkcję lokalnej elektrowni która w pełni sprawna i czynna stanowi zabytek techniki XX wieku.

W skład hydrowęzła Rutki wchodzą:

• zapora ziemna z ekranem gliniastym: wysokość od stopy 12,1 m, długości 78,0 m
• zbiornik o pojemności energetycznej 0,3 x 10 m
• kanały otwarte i zamknięte o łącznej długości 910 m,
• jaz zastawkowy o świetle 6,0 m z pustami głębionymi i kaskadami,
• elektrownia wodna.